Transgenders Amsterdam heeft als doel de emancipatie en integratie van transgenders te bevorderen. We streven naar sociale acceptatie door zoveel mogelijk zichtbaar te zijn, voorlichting te geven en hulp en ondersteuning te bieden.
Transgenders Amsterdam heeft haar eerste ontmoetingsavond gehouden op 4 februari 1970 en is daarmee de eerste en oudste transgender ‘organisatie’ in Nederland.
Op zaterdag 25 september 2021 vierden we vijftig jaar transgender-bijeenkomsten in Amsterdam en in Nederland met een symposium over transgenders (waaronder we ook Crossdressers en non-binaire personen verstaan) in het CREA-theater in Amsterdam. Via deze snelkoppeling kun je daar meer over lezen.
Het begin
In de jaren rond 1968 kwam dr. Anton M. Verschoor door zijn werk in het VU-ziekenhuis in Amsterdam in aanraking met mensen die zich niet happy voelden met het geslacht waarin ze waren geboren en trok zich dit aan. Hij besloot daar wat aan te doen en zette een advertentie in de krant Vrij Nederland. Daar reageerden een aantal mensen op. dr. Verschoor nodigde ze uit bij hem thuis en daar werd de eerste bijeenkomst gehouden. Thea Wickel was daar (als één van de 4 travestiemensen) toen al bij en er werd besloten een Travestie&Transseksualiteit (T&T) avond te organiseren bij de Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming (NVSH), op de Blauwburgwal te Amsterdam (toen nog met 170.000 leden).
Elke eerste woensdag van de maand was het de T&T avond op de Blauwburgwal. Voor Thea Wickel was dit dé gelegenheid Thea te zijn omdat het thuis niet kon. Thea beantwoordde de hulptelefoon op de eerste woensdag van de maand en was 16 jaar betrokken als voorzitster van de 'Werkgroep T&T' bij de NVSH. Hierna bleef Thea nog vele jaren actief bij de telefoonhulplijn en dat deed ze met verve! Zelf had ik het eerste contact met haar in 1996 (26 jr na oprichting dus). Een fijn, goed en lief mens gaf mij het vertrouwen naar T&T avond in Amsterdam te komen: met knikkende knieën ging ik daar als Bianca naar toe. Met de deurknop in de hand dacht ik nog... waar begin ik aan.. Maar ik wist dat aan de andere kant vd deur Thea zou zijn die me opving. Ik heb nooit spijt gekregen dat ik toen ben gegaan.
Transgenderavonden op verschillende locaties
In die tijd waren er weinig gelegenheden waar een man zich als vrouw gekleed kon vertonen. De avonden aan de Blauwburgwal waren druk bezocht: toen bezochten 50-70 T-dames de avonden. Vera was in die tijd al één van de gastvrouwen op de T&T avond en zorgde ervoor dat alles goed verliep.
Na een brand op de Blauwburgwal moest er tijdelijk uitgeweken woden: dat werd toen Café de Gijs (Oudhof) aan de Lindengracht. Nadat de brandschade was hersteld, is de groep teruggegaan naar de Blauwburgwal.
Hierna werd de Blauwburgwal opgeheven en is de groep o.l.v. Chris/Vera/Judith/Henny op zoek gegaan naar een andere locatie: dit werd ‘De Catacomben’ onder de Posthoornkerk in de Haarlemmerstraat.
Omstreeks het jaar 2000 zijn we naar Cafe De Gijs van Gijs Oudhof op de Lindengracht verhuisd. Een normaal Jordanees café waar we welkom waren. Onder leiding van 'moeder overste' Vera en Chris werd gestreefd naar openheid zoals we dat vandaag de dag kennen! Dit kon bij café de Gijs. We kunnen het ons haast niet meer voorstellen, maar dit was één van de weinige café’s waar we als transgender welkom waren. Gijs Oudhof maakte dat mogelijk en heeft bij ons een speciaal plekje gekregen...
In oktober 2009 is Gijs met zijn café gestopt en zijn we verhuisd naar Café de Parel. Daar waren we van harte welkom bij gastvrouw Astrid. Nadat het café meerdere eigenaren kreeg, bleef Irma onze vaste gastvrouw. Niet alleen was ze een fijne gastvrouw, maar was altijd in voor een gezellig gesprek en heeft ze menig nieuwkomer mogen begroeten zodat die zich welkom voelde.
Sinds augustus 2017 zijn we van locatie veranderd na wederom een overname van café De Parel naar café Kat in de Wijngaert aan de Lindengracht.
Openheid in een Jordanees café en 'Amsterdams Model'
Lange tijd is het verboden geweest volgens de Algemene Plaatselijke Verordening in vele steden om je te kleden in ‘de kleding van de andere kunne’. In 1983 is dit pas geschrapt op voorspraak van o.a. de ons wel bekende Antoon Verschoor, die zich dan inmiddels heeft gespecialiseerd als Genderpsycholoog bij het toenmalige ziekenhuis der Vrije Universiteit van Amsterdam.
Deze Amsterdamse openheid was in die tijd een schop tegen het zere been Landelijke vereniging (LKGT&T) die in die tijd (rond 2009) tegen die openheid was, temeer omdat we toen de enige transgendergroep waren die in een normaal café bijeen kwam. De eigen mening en koers van de Amsterdamse T-dames werd daar niet echt op prijs gesteld. Lange tijd werd onze gastvrouw Vera daar met de rug aangekeken, maar dat liet haar niet weerhouden regelmatig de vergaderingen te bezoeken en mensen te overtuigen van het ‘Amsterdamse model'.
Ons motto: integreer in de maatschappij! Doe dit door jezelf te zijn, niet in het geniep maar laat je zien in normale gelegenheden en wees trots op jezelf!
Tegenwoordig is de opvolger van deze vereniging LKGTenT - de Vereniging Genderdiversiteit – het helemaal eens met deze openheid. Er zijn inmiddels vele transgender-groepen die ons model hebben overgenomen.
TransgendersAmsterdam heeft zich anders georganiseerd na het terugtrekken en overlijden van onze gastvrouw Vera. Er is nu een groep van diverse vaste bezoeksters die de verschillende taken zoals gastvrouw, coördinatie, presentatie, beheer website, contactpersoon zijn, etc. onderling oppakken, al naar gelang men er tijd voor heeft en affiniteit. Ook dit is weer een vooruitstrevende aanpak: geen formaliteit, maar '(gewoon) doen'.
Uit eten
Om onze openheid verder uit te dragen gingen we er ook op uit: de eerste etentjes onder leiding van Conny Koreman vormden de basis hiervan. Vele jaren aten we in eetcafé de Eettuin in de Tweede Tuindwarsstraat, waarna we onze T&T avond hielden in café de Gijs. Nadat De Eettuin stopte, zijn we verhuisd naar eetcafé De Zagerij aan de Westerstraat. Deze etentjes hebben we nu nog steeds! Gezellig met elkaar uit eten en gewoon jezelf kunnen zijn in een eetcafé dat vol zit met gasten waaronder veel toeristen. Het wordt daar ook normaal gevonden dat wij daar zitten.
Voorvallen?
Het is vooral gezellig op onze transgenderavonden en er is nooit wat voorgevallen.. alhoewel... Onze gastvrouw Vera liep een aantal jaren geleden op de Lijnbaansgracht naar haar auto en een fietser had het op haar handtas gemunt: een oud dametje, slecht ter been moest een makkie zijn. Maar Vera haalde meteen uit naar de fietser toen ze een ruk aan haar tas voelde. De fietser viel en ging er zonder fiets vandoor! Zo'n sterke ‘dame’ had hij niet verwacht... De fiets zal jaren later wel zijn opgevist uit de Lijnbaansgracht..
Terugblik op bijna 50 jaar T&T Amsterdam
Amsterdam heeft in de hele historie al een bijzondere plek ingenomen: in de middeleeuwen stond ze al open voor andere geloofsovertuigingen. Veel later was het de eerste stad ter wereld waar het homohuwelijk werd gesloten (2001). Je kan er jezelf zijn, nu dus ook als transgender. Lang niet altijd zonder problemen, maar toch zijn we welkom in veel gelegenheden om ons zelf te zijn.
We zijn sinds het vertrek bij de NVSH geen officiële organisatie, maar komen wel elke maand bijeen. Voor menig transgender was en is onze groep een (tussen)stap om jezelf te kunnen zijn en op je eigen manier om te kunnen gaan met je transgendergevoelens.
Het Amsterdamse model wordt tegenwoordig veel overgenomen: integratie in de maatschappij, door jezelf niet te verstoppen maar jezelf te laten zien en het gesprek aan te gaan!!
Bianca Holland (2017)